Mevlânâ Hakkında Doğru Bilgiler

Bilindiği gibi her yıl Aralık ayında Hazreti Mevlânâ’yı anma toplantıları düzenlendiği gibi Şeb-i Arus törenlerine de yer verilir. Öncelikle Konya’da icra edilen bu törene devlet ricali de tam kadro katılır.

Geçen yılın Aralık ayında, bir gün Üsküdar’da bir taksiye bindim. Araba biraz ilerleyince ön koltuğun arka cebindeki gazeteyi alıp okumaya başladım. Bu, 14 Aralık 2014 tarihli Habertürk gazetesiydi. Manşeti, “Şeb-i Arus’a Daha da Gitmem” şeklindeydi. Başlık ilgimi çektiği için haberin ayrıntılarını okumaya koyulmuştum ki, karayağız taksi şoförü birden arkaya dönüp “Dayı, gaste ne yazıyor?” diye sordu. Manşeti okuyarak Kılıçdaroğlu “Şeb-i Arus’a Daha da Gitmem” demiş cevabını verdim. Bir şey anlamayan şoför, “Nereye gitmeyecekmiş?” dedi. Yine “Şeb-i Arus’a” dedim. Bir şey söylemedi, yani sustu. Kim bilir, “Şeb-i Arus’u, belki de Şebinkarahisar zannetti. Yahut bu sözü ilk defa duyuyordu.

Haberin metni şöyleydi: “Kılıçdaroğlu, Diyanet İşleri Başkanı Prof. Mehmet Görmez’i de eleştirdi. Görmez, hümanizmi tenkit eden bir konuşma yaptı, yadırgadım. Bir kere Mevlânâ’nın kendisi Hümanizm’dir, insan sevgisidir. Akıl tutulması yaşanıyor. Topluma bir şeyler dayatılıyor.”

Hemen belirtmek isterim ki sayın Kılıçdaroğlu’nun bu sözleri külliyen yanlıştır ve gönüller sultanı Hazreti Mevlânâ ile hiçbir ilgisi yoktur. Bütün sözlükler, bütün kaynaklar Hümanizmi “Eski Yunan ve Latin edebiyat ve felsefelerini en yüksek kültür örneği olarak ileri sürenlerin mesleklerine verilen isimdir. İnsanlık sevgisini en yüksek paye sayan felsefi doktrin, insancılık” diye tarif ediyor.

Allah aşkına söyleyiniz. Mevlânâ gibi, Cenab-ı Hakk’ı ve aziz Peygamber’ini yegane rehber kabul eden, ben Muhammed Muhtar (s.a.v.)’ın ayağının tozuyum diyen, Kur’an-ı Kerim’i başına taç edinen bir İslam bilgini, bir İslam mutasavvıfı, hiç eski Yunan felsefesini ve filozoflarını kendine örnek alır mı? İslam dini cihanşümul özelliğiyle ve güzelliğiyle ortada dururken ne idüğü belirsiz hümanizme ve bu doktrini en yüksek kültür örneği kabul eden adamlara ilgi duyar mı? Filozofların ve hümanistlerin birbirlerini tekzip eden saçma sapan sözlerine kulak verir mi. Bu büyük İslam aliminin felsefe için, “Silsile-i mükezzibin” nübüvvet için de, “silsile-i musaddikîn” denildiğini bilmediğini mi sanıyorsunuz. Hem güneş varken mum ışığı aramak akıl kârı mıdır?

Yeri gelmişken, Mevlana ve Mesnevi aşığı Tahirü’l- Mevlevi’den, konumuzla ilgili kısa bir iktibasda bulunmak istiyorum. Merhum diyor ki:

“Tasavvuf erbabı, felsefeyi ve müntesiplerini (bağlılarını) kabul etmiyor. Sırası geldikçe bu iki meslek arasında yakınlık bile olmadığını söylemekten geri durmuyor. Mesela, zahiri ve batıni ilimleri birleştirmek suretiyle hem medresede hem tekkede muhterem bir insan olarak tanınan Molla Cami, ‘Lehcetü’l-Esrar’ isimli kasidesinde, ‘Yunan filozoflarının hikmeti, nefsin ve hevanın verdiği vesvesedir. Ehl-i imanın hikmeti ise Peygamber’in buyurduklarıdır’ diyerek felsefe ile tasavvufun ayrı ve birbirine aykırı olduğunu açıktan açığa söylüyor. Yine o kaside de İbn-i Sina gibi bir dahi için, ‘Manevi rayihayı (kokuyu) Hazreti Ali’de ara. Ebû Ali’nin kokusu kerihtir!’ demekten çekinmiyor.”

Hazreti Mevlânâ’dan, bahs ederken, “filozof”, “hümanist” kelimelerini kullananların, “büyük Türk düşünürü ve hümanisti” diyenlerin sayısı eskiden daha fazlaydı. Özellikle Mevlana özel sayısı düzenleyen bazı dergilerde, böyle abuk subuk yazılara da yer veriliyordu. Kütüphanemde de “Mevlana Özel Sayısı” olarak çıkmış bir hayli dergi var. Bunların hemen hemen hepsinde ya cehalet sonucu olarak kaleme alınan veya kasten yazılan bu türlü yazılara da rastlıyoruz. Mesela Temmuz 1964 tarihli “Türk Yurdu” dergisi, “Mevlana Özel Sayısı” olarak göz dolduruyor. Mevlana ve Mevlevilikle ilgili bu yazıların büyük bölümü ilgiyle okunuyor. Yukarıda da belirttiğim gibi, bunların arasında aykırı ve yanlış yazılara da yer veriliyor. Mesela “Hümanist Mevlana”, “Mevlana ve Felsefesi” başlıklarıyla yayımlanan iki makale –maalesef- okuyucuya baştan sona yanlış bilgi veriyor.

İsterseniz bir özel sayıdan daha söz edeyim. 1943 tarihli “Konya Halkevi Kültür Dergisi Mevlana Özel Sayısı” da konuyla ilgili yazılara büyük  bir yer veriyor. Dergide Hasan Ali Yücel, Veled Çelebi İzbudak, Ömer Ferid Kam, Halid Ziya Uşaklıgil, Prof. Mehmet Ali Ayni, Mithat Bahari Beytur, Prof. Ziyaeddin Fahri Fındıkoğlu, Tahir Olgun, İsmail Fenni Ertuğrul, İbnülemin Mahmut Kemal, Prof. Süheyl Ünver, Yaman Dede, Saadeddin Nüzhet Ergun gibi önemli yazarların makaleleri bulunuyor. Hakikaten zengin bir kaynak. Ayrıca Hazret’in filozof veya hümanist olduğunu iddia eden görüşlere yer verilmemiş. Adı geçen dergide beni rahatsız eden, sadece “Konya Halkevi, büyük ölünün ruhunu taziz eder” cümlesi oldu. “Büyük ölü” sözü Mevlana’ya hiç ama hiç yakışmıyor. Ben buna müsaadenizle “ölü cümle” demek istiyorum.

Mevlana’yı en doğru ve en güzel yine Mevlânâ tarif ettiğine göre, sahih Mesnevi şerhlerini  büyük bir dikkatle okumak gerekiyor. İsterseniz birkaç “şarih” ismi vereyim:

Abidin Paşa, Tahirül-Mevlevi, Ahmet Avni Konuk, Şefik Can…

 

Dursun Gürlek

Devamını Oku »

Lozan Zafer Mi Hezimet Mi?

Mustafa Özcan

Ka­dir Mı­sı­roğ­lu Lo­zan ile ala­ka­lı ola­rak bir ki­tap yaz­mış ve adı­nı ‘Lo­zan za­fer mi he­zi­met mi?’ koy­muş­tu.  Ki­ta­bı son ge­liş­me­ler ışı­ğın­da gün­cel­le­me­miz ge­re­ke­cek. Esa­sın­da Sev­r’­de ölü­mü gös­ter­di­ler Lo­za­n’­da sıt­ma­ya ra­zı et­ti­ler. Olan bi­ten bu­dur.  Şim­di İran ile 5+1 mü­za­ke­re­le­ri­nin ya­pıl­dı­ğı Lo­za­n’­da ben­ze­ri bir sü­reç ya­şı­yo­ruz.   Oba­ma ken­din­ce ge­ri­de ka­lı­cı bir iz bı­rak­mak için İra­n’­la va­rı­lan Lo­zan mu­ta­ba­ka­tı­nı ve­ya çer­çe­ve an­laş­ma­sı­nı ‘ta­ri­hi­’ di­ye­rek pa­zar­la­ma­ya ve yut­tur­ma­ya ça­lı­şı­yor. Ona bir de Arap Ba­ha­rın­dan son­ra tat­min için bir alan aç­tı.  Eğer ha­ki­ka­ten Mol­la Hüs­ran­la­rın ül­ke­si olan İran mol­la­la­rın fet­va­la­rı doğ­rul­tu­sun­da nük­le­er si­lah üret­me­ye­cek ve üre­ti­len ener­ji­yi tıp ala­nın­da kul­la­na­cak­sa bu bit­me­yen pa­zar­lık­lar ne­yin ne­si?  Yok­sa Oba­ma da mol­la­la­rın söz­le­ri­ne, ok­ka­lı ya­lan­la­rı­na kan­mı­yor mu?  Oba­ma­’nın baş­tan be­ri der­di ba­şa­rı­sız­lı­ğı­nı ört­bas et­mek­tir. Bu ne­den­le Su­ri­ye­’de ve Arap Ba­ha­rı ül­ke­le­rin­de sin­si bir po­li­ti­ka iz­le­di. Her­kes ada­mın ka­me­ti kıy­me­ti­ni öğ­ren­di. Bu ne­den­le de gi­de­ra­yak Ni­xon ol­ma­ya he­ves­len­di. Ni­xo­n’­ın Çi­n’­e açıl­ma­sı gi­bi o da İra­n’­a açı­la­rak ta­rih­te bir yad bı­rak­mak is­te­di.  Bu iti­bar­la mol­la­lar­la kar­şı­lık­lı cam­baz­lık yap­tı.  Oba­ma va­rı­lan tas­lak an­laş­ma­nın iyi bir an­laş­ma ol­du­ğun­da ıs­rar­cı. Bu an­laş­may­la İra­n’­ın bom­ba edin­me­si ih­ti­ras­la­rı­nı gem­le­ye­ce­ği­ni ve bom­ba yap­ma­sı­nın önü­ne ge­çe­ce­ği­ni dü­şü­nü­yor.  Bu hu­sus­ta Kon­gre­’nin dı­şın­da İs­ra­il Baş­ba­ka­nı Ne­tan­ya­hu ile Su­ud Kra­lı Sal­ma­n’­ı ik­na et­me­si ge­re­ki­yor.

***

Bu an­laş­ma­nın ken­di­le­ri­ni pa­ha­lı ve be­de­li ağır ola­cak as­ke­ri se­çe­nek­ten kur­tar­dı­ğı­nı söy­lü­yor.  Bu­nun­la bir­lik­te tas­lak an­laş­ma­nın iki ül­ke ara­sın­da­ki buz­la­rı erit­me­di­ği­ni ve gü­ven­siz­li­ği or­ta­dan kal­dır­ma­dı­ğı­nı söy­lü­yor. Ha­zi­ra­n’­da fi­nal an­laş­ma­ya ula­şa­cak­la­rı­nı ve bu an­laş­may­la bir­lik­te müt­te­fik­le­ri­nin ve dün­ya­nın da­ha gü­ven­li ha­le ge­le­ce­ği­ni var­say­mak­ta­dır. Bu­nun hüs­nü ku­run­tu  ne­vin­den ol­du­ğu bir ger­çek.  İran da­ha nük­le­er güç ol­ma­dan böl­ge­yi ka­sıp ka­vu­ru­yor.  Kon­van­si­yo­nel tak­tik­ler­le ve si­lah­lar­la za­ten böl­ge­nin gü­ven­li­ği­ni ih­lal edi­yor. Ki­mi li­der­le­ri­ne gö­re Bush ve Oba­ma sa­ye­sin­de  im­pa­ra­tor­lu­ğu­nu kur­du bi­le.  Bu­nun­la bir­lik­te Ba­tı­lı­lar, İs­ra­il’­e iliş­me­dik­çe İra­n’­ın ya­yı­la­bi­le­ce­ği ka­dar ya­yıl­ma hak­kı ol­du­ğu­nu tes­lim edi­yor­lar.  Bu an­lam­da İran ile Ba­tı­lı ül­ke­ler ara­sın­da va­rı­lan bu ön an­laş­ma İs­lam dün­ya­sı ve böl­ge açı­sın­dan hiç­bir de­ğer ta­şı­mı­yor. Ke­en­lem­ye­kün hük­mün­de.   Son sı­ra­lar­da an­la­şıl­dı ki ön­ce­lik­li ola­rak İran Ba­tı ve İs­ra­il’­e de­ğil İs­lam dün­ya­sı­na yö­ne­lik ola­rak bir teh­dit­tir.  Bu teh­di­din nük­le­er bo­yu­tu­na yö­ne­lik ola­rak iz­len­me­si ge­re­ken yol bel­li­dir. Böl­ge­nin ve Sün­ni kit­le­le­rin nük­le­er si­lah edin­me­le­ri şart­tır.  Böl­ge­de İran ve İs­ra­il sa­de­ce ken­di­le­ri­ni tem­sil edi­yor­lar.   Var­sa ara­la­rın­da­ki kav­ga­nın, İs­lam dün­ya­sı na­mı­na ol­ma­dı­ğı ke­sin­dir. İran­lı­la­ra kim­se bu ko­nu­da bir yet­ki ver­me­miş­tir.

***

Nük­le­er me­se­le ve sı­nır so­run­la­rı böl­ge­sel çer­çe­ve­de çö­zül­me­li­dir. Bu şu de­mek olu­yor: 5+1 ül­ke­le­ri­nin İran ile var­dık­la­rı ve va­ra­cak­la­rı an­laş­ma bi­zi hiç­bir şe­kil­de il­gi­len­dir­mi­yor ve bağ­la­mı­yor.  İs­lam dün­ya­sı ken­di gö­be­ği­ni ken­di kes­me­li­dir. Bu­nun açı­lı­mı da şu­dur: İs­lam dün­ya­sı ken­di bom­ba­sı­nı üret­me­li­dir. Ab­dul­lah Fehd Ne­fi­si­’nin ifa­de et­ti­ği gi­bi Pa­kis­ta­n’­la bir­lik­te Tür­ki­ye ve Suu­di Ara­bis­tan gi­bi ül­ke­ler nük­le­er ku­lü­be üye ol­ma­lı­dır. Kim­se he­le Oba­ma bi­zim ve­ki­li­miz hiç de­ğil­dir.   Üze­ri­mi­ze dü­şen ken­di hu­ku­ku­mu­zu ko­ru­mak ve dos­ta düş­ma­na cay­dı­rı­cı­lı­ğı­mı­zı gös­ter­mek­tir. Yok­sa Ame­ri­ka­lı­la­rın var­mak is­te­dik­le­ri so­nuç bel­li­dir. Bir za­man­lar Sad­dam Hü­se­yi­n’­i Kör­fez ül­ke­le­ri­ne kar­şı  bay­kuş ola­rak kul­lan­mış­lar­dır. Şim­di de İra­n’­ı ay­nı ga­ye için bir kez da­ha kul­la­nı­yor­lar.  İran nük­le­er si­lah edin­se bi­le on­lar için gam de­ğil, bi­ze söy­le­ye­cek­le­ri şu­dur: Bi­zim hi­ma­ye­mi­ze gi­rin ge­ri­si­ni me­rak et­me­yin. İra­n’­ın nük­le­er si­lah­la­rı bi­zi il­gi­len­dir­mi­yor da ne­den Al­man­la­rı il­gi­len­di­ri­yor? Ola­cak şey mi­dir?  Se­nar­yo bel­li­dir: İran Ku­zey Ko­re gi­bi nük­le­er bir güç olur­ken biz­ler ise Gü­ney Ko­re gi­bi Ba­tı şem­si­ye­si al­tın­da vas­sal bir var­lık ha­li­ne ge­le­ce­ğiz.  İran Ku­zey Ko­re ör­ne­ğin­den fark­lı ola­rak dün­ya pi­ya­sa­la­rı­na da açıl­mak is­te­ye­cek­tir.  Ku­zey Ko­re­’den fark­lı ola­rak böl­ge­de Ba­tı­’nın gü­ve­ni­lir jan­dar­ma­sı ola­rak siv­ril­mek is­te­ye­cek­tir. Pa­zar­lık­la­rı bu yön­de.  Bu yö­nüy­le İs­lam dün­ya­sı ken­di aya­ğı üze­rin­de dur­ma­lı­dır.  İra­n’­ın nük­le­er teh­di­di de ya­yıl­ma­cı­lık teh­di­di de böl­ge­sel ola­rak çö­zül­mek du­ru­mun­da­dır. Bu yö­nüy­le Suu­di Ara­bis­ta­n’­ın bek­len­me­dik Ye­men ope­ras­yo­nu İra­n’­ın ve ona bel bağ­la­yan güç­le­rin he­sap­la­rı­nı boz­muş­tur.  Arap­la­rın mil­li kim­lik­le­ri İs­lam ile yoğ­rul­muş­tur, ka­rıl­mış­tır. Baş­ka var­lık­la­rı yok­tur. Türk­le­rin de öy­le­dir. Ama İran­lı­la­rın de­ğil­dir. On­lar ca­hi­li­yet­le­ri üze­rin­den ci­han­gir ol­mak is­ti­yor­lar. Biz ise an­cak İs­la­m’­a sa­rı­lır­sak pa­yi­dar ola­bi­li­riz.

Ya­hu­di­ler ise her çığ­lı­ğı aleyh­le­rin­de var­sa­yı­yor­lar.  Pers­ler gi­bi tat­min­siz ve alarm­cı bir mil­let­tir.  Bu ne­den­le de Ne­tan­ya­hu gi­bi­ler Lo­za­n’­ı he­zi­met ola­rak gör­mek­te ve onun öte­sin­de İs­ra­il’­in ta­bu­tu­na son çi­vi ola­rak tas­vir et­mek­te­dir­ler. Oy­sa ki,  Oba­ma bu an­laş­may­la bir­lik­te İra­n’­ın nük­le­er si­la­ha ulaş­ma yo­lu­nu kes­tik­le­ri­ni ifa­de et­mek­te­dir. Ya­hu­di­le­rin hu­yu­dur; Her an­laş­ma­dan ken­di­le­ri­ne bir pay çı­kar­mak is­ter­ler. Bu­ra­da da diş ki­ra­sı is­ti­yor­lar. Bu an­laş­may­la bir­lik­te İs­ra­il’­in var­lı­ğı­nın teh­dit al­tı­na gir­di­ği­ni ön­gö­rü­yor­lar.  Bu du­rum­da Lo­zan Oba­ma­’nın za­fe­ri, Ne­tan­ya­hu­’nun he­zi­me­ti olu­yor! Pe­ki!  İran için ne an­la­ma ge­li­yor?  O da bü­yük şey­tan­la bü­yük müt­te­fik ol­ma yo­lun­da yü­rü­yor. Hep­si­nin yü­zü­ne ib­lis­ler tü­ne­miş du­rum­da.

 

Devamını Oku »

"Fert yok, cemiyet var!”

Pozitivizm, hakikati deneylere, pragmatizm menfaate, sosyolojizm ise onu cemiyete esir etmektedir. Bu sistemler hiçbir şeyi izah etmiş değillerdir. Onlar, ruhun görüş ve duyuş ufuklarının daraltılmasından doğmuşturlar. Ruh için bir iktidarsızlığın ifadesi oluyorlar. Pozitivizm, ruhu yalnız zekâdan ibaret farzederek duyguların ve iradenin varlığına hakikatler araştırmada değer vermiyor. İç hayatımızın en derin kaynaklarının onlarda bulunduğundan gaflet gösteriyor. Zekâyı da sistemli bir şekilde duyulara (görme, işitme, koklama, tadma ve dokunma) bağlıyor.

Pragmatizm, menfaate bağlı olmıyan bilgilerin doğuşunu izah etmekten âciz kalıyor. Fikirle işi birbirinden ayırdetmiyor. Fikirden iş çıkartacak yerde onu işin emrinde hizmetkâr yapıyor.

Sosyolojizm ise cemiyet halinde yaşayışımızın ortaya çıkardığı bir takım zaruretleri, zihin için birer ilke (prensip) haline koymakta müthiş bir meharet gösterdi.

İşin doğrusu şudur ki, biz kâinatı her tarafında tam bir nizam içinde tasarlıyoruz. Ferdin bu tasarımını cemiyet bozmuyor. Aynı görüşe tâbi oluyor. Fakat cemiyet bununla kalmıyarak, Dürkeym'in iddiasında, bu kâinat nizamının tasarımını kendine malediyor, onun, kendisinin eseri olduğu iddiası meydana çıkıyor. Hatta ahlâki yaşayışımızın nizam içinde akışına bakarak bu iddia sahipleri, yahudi maharetile, ahlâklılığın, cemiyet tarafından meydana getirilmiş bir değer olduğunu söyliyecek kadar ileri gittiler ve bundan insan ruhunun katli hususunda kurnazca bir fetva çıkardılar:

"Fert yok, cemiyet var!”

 

Nurettin Topçu,Yarınki Türkiye

Devamını Oku »

Evrensel Hüküm

Şüphesiz ki, yıldızların hareketiyle kalbin gizli hareketlerini idare eden aynı kanundur. Bir ucu sonsuz kâinata, öbür ucu insa­nın kalbine dayanan bu evrensel hüküm, akla durgunluk verecek kadar kudretle hâkim olduğu halde, onun altında, ondaki müthiş nizâma aykırı nice olaylar görülüyor. Kâinatımız asıl bu sonuncu­ların mahşeridir ve akıl onların varlığına mâna verememektedir. Sanki onlar, ne asla çözülemiyecek bir muamma olsunlar, ne var­lığın mânasını ebediyyen gizlesinler diye ortaya koyulmuşlardır. Temel yapısı ile muhteşem nizâm içinde kurulu olduğu halde bir­çok çelişmeler, nizâma aykırılıklar ve manasızlıklarla yüklü olan bu kâinatın içinde insan, ondaki durumun tıpkısına sahiptir. O da kalbinin evrensel kanunlarıyla yaratıldığı halde bütün hareketle­rinde çelişmeler, nizâma karşı koyan kuvvetler ve aldın tahammül etmediği nice mânasızlıklar yaşatmaktadır. Kâinatımızda hâkim bulunan çelişmeler ve mânasızlıkları düşünürken görüyoruz ki:

Varlığın var ölüşüyle yokettiğini zannettiğimiz yokluk, her yerde varlığa saldırıyor ve her varlığı günün birinde mutlaka pen­çesine geçiriyor; ölüm daima hayatı kovalıyor; sonsuzluk kendinde son fikrini taşıyor ve iradenin her yorulduğu yerde onu karşımıza çıkarıyor; karanlık aydınlığı kovalıyor; yaşayanlar ölülerden gıdalanıyor.

Aklı her an hayrette koymaya kabiliyetli olan büyük kâinat nizâmının ta göbeğinde barınan bu nizâma aykırılıklarla çelişmelerin eşdeğerleri insanın da yaradılışında ve yaşayışında görülüyor. Kalbin ebedi ve değişmez kanununun yanında onu yerin dibine batıran nice kanunsuzluklar, mânasızlıklar ve bed­baht çelişmeler vardır. Onların da bazılarını sıralayalım:

Kalple kafa arasındaki çatışmalardan bunalımlar doğuyor. Bazan duygularımız düşüncenin ağırlığını sonsuz bir şekilde geçiyorlar. Bazan da onu çiğniyor veya reddediyorlar. Akıl yürütmeleri­mizin sebebini icadeden, bu sebepleri yaratan hislerimizdir. Yine duygular, olmayanı var gibi gösteriyorlar. En yüksek heyecan aklı kovuyor, aklın hakikat dediğini yerden yere vuruyor ve biz, aklın sultanı olmakla övünen insan, yalnız hislerimize kalbimizde yer veriyor ve onları kutsallaştırıyoruz.

Ellerle emeller arasındaki pek aşırı mesafe farkı elem yaratı­yor. İnsanın, çok kere ihtirasla, bazan boynu bükük gönülle iste­dikleriyle elde ettikleri ve yapabildikleri arasındaki büyük fark, elde ettiklerinin dilediklerine göre hemen hemen hiç denecek kadar azlığı, sefaletlerinin iradesinde barınan sebebidir.

Hayatın birbirini kovalayan ve hep bir evvelkini yıkan çağla­rı arasındaki çalkantılar, gençliğin çocukluktaki sâfıyete hasreti, ihtiyarlığın, erginlik yaşının kuvvetlerini kurutucu yıkılışı, hayat savaşında ve fizyolojik ihtiyaçla birbirini tamalayan iki cinsi ida­re eden ruh yapıları arasındaki uçurum, erkekle kadının, birlikte yaşamaya mahkûm olduğu kadar birbirine zıt ruh halleri yaşıyan bu iki yaratığın uçurumun iki yanında yer almış olması, hep bir­birini kovalayan ve bazan biri öbürünü aratacak kadar derinleşen ıstırapların sebebi olmaktadır.

Her tarafına haz ve saadet vasıtaları serpilen bir dünyada insan hayatında acılarla ıstırapların yarışırcasına birbirini kovalamaları, dünyamızı tahammülü güç bir aldatılma sahnesi haline koymak­tadır.

Düşünen her insanı hayrette bırakmaya yeterli olan bir nizâmı barındıran dünyamızda zâlimle mazlumun, hainle merhametlinin yanyana ve çok kere elele yaşamaya mahkûm oluşları, yaratılışın affedilmez insafsızlığını temsil eder gibi görünüyor.

İnsan kalbinin sığındığı en büyük ihtiyaç adalet olduğu halde dünyamız, birbirine zulüm yapmakla yaşayan insanların saadetiyle değerli olmaktadır.

Yaratılışıyla yalnız yaşayamayan insan yine insanlardan duy­duğu nefretlerin doğurduğu bunalımlarla çok kere insanlar arasın­da veya insanlardan kaçıp yalnız yaşayacak köşe aramaktadır.

Ebediliğe susamış gönülle yaşayan insan, hayatın güya ebe­diliğe götüren her adımında sahip oklukları varlıkları birer birer kaybetmeğe, sonunda hepsini ve herşeyi birden bırakarak ölümün kucağına atılmaya mahkûmdur. Kendinde sonsuzluk vehmini yaşatan zaman akımı, her an verdiğini yine her an elimizden alıyor. Halbuki insan, kendini çeviren kâinatın bir tutamdan fazlasına sahip olmadığı halde onun bir zerresini fedaya razı değildir, ölen insan, sâde kendi sahip olduklarını değil, dünyanın bütününü kay­bediyor demektir. Bunun için ölüm, fert olan varlığın son bulma­sından ibaret bir eriyiş, bir sönme, bir işini bitirme olayından çok fazla bir şey, ebedî bir hüsran darbesidir.

Her varlığa bağlanan ve dünyalara sığmayan her ümidin arka­sında yokluk gizlidir. Sonsuzluk isteğinin iradenin en küçük zerre­sini bile doldurduğu bu dünyada herşey fâniliğe koşmaktadır.

İyilikle fenalığı yanyana barındıran dünyamızda fenalık her zaman iyiliğe üstün gelmiş ve fenalar iyileri ezmiştir. Bedenler her zaman ruhlara düşman yaşamış, katı eller her devirde narin kalp­leri hançerlemişlerdir.

Kuvvetle aşkı da yanyana yaşatan bu âlemde kuvvetin hisse­sinde zevk ve saadetler sunulmuş, aşkın her zaman nasibi ıstırap olmuştur.

Kalp şeffaf bir ayna yapısındayken onun üstüne yüzlerce perde örtülmüş insanların çoğu bütün ömürlerince kalplerinde gizlenen samimiyete hasret yaşamışlardır. Kendi varlığını yine kendi kalbi­ne mezar yapan yaratığın bu hali, insan sefaletlerinin hem de en müthişidir. İlâhi emanetlerin hepsini kendinde barındırdığı hal­de onları kullanamayan kalbin katilleri bütün insanlardır, bütün cemiyettir, belki de bütün zekâmızdır.

Hep kuvveti alkışlamaktan usanmayan insanlık, kuvvetlinin hazzına hak adını vermiş ve onu kutsal bir örtüyle örterek kâbi haline koymuş, nesiller boyunca gelenekler onun kutsallığına bağ­lanmışlardır.

Beş duyunun bağlandığı dış dünya, aslında bizim duyuları­mızla vücut verdiğimiz bir hayâl olduğu halde, ona gerçek gözüyle bakan insanda, olanla olamayanın, hayâl ile hakikatin çatışmaları ruhları harab etmektedir.

Bunlar, insanın yeryüzündeki sefaletleriyle ıstıraplarının baş­lıca sebepleridir. Hayatı zehirleyen, dünyadan ezel! şikâyet fer­yatları çıkartan bu sebepler, giderilmesi kabil olmayan fenalıklar­dır. Çünkü hiçbir zaman bunlardan ayrılamayan dünya hayatının ağır yükünü teşkil eden elem ve acıların sebebi, arzuların giderilmeyişinden ibaret değildir. Onu iradenin yapısına bağlayanlar da yanılıyorlar. Onlarca, bir gayeye doğru giderken harcanan sürekli çabalar elem ve acılar yaratmaktadır. Gayeye ulaşınca duyulan sevinç geçici oluyor ve bir başarı, bir tatmin onu elde eden insanda daha büyük bir emel doğuruyor. Bu sonuncuya ulaşmak için harca­nan çabalar daha büyük elem ve ıstırap yaratıyorlar. Böylece hayat, başından sonuna kadar birbirine zincirlenen elemlerin toplamı olmaktadır. Bu görüş doğru değildir. Eğer hayatın sahnesi içinde çaba harcayan ferdi kuşatan şartlar onu ezecek yerde doyum verici olsaydı, çaba elemle dolmayacaktı. İnşam asıl ezen, yaşamak için yaşamanın azabıdır. Bunda hayatın kendisi zâlim olmaktadır. Bir cellâdın okşayışlarından doğacak neşenin gücü ve değeri ne olabi­lir? İstırabın sebebi, herşeyi karamsayan ruh yapısının mecalsizliği de değildir.

Asıl sebep, hayatı elemli yapan esaslı facia, insanın iç yapısı ile içinde yaşadığı âlemin çatışmasıdır. Yıldızlarıyla insa­nı çevreleyip kuşatan dışındaki dünyanın ve cemiyet hayatının nizâmı ile kendi iç yapısının kanunları arasındaki çatışma bunca sefaletlerin, hayatı dolduran acılarla ıstırapların sebebi olmaktadır. Zenginliğiyle gözleri kamaştıran bu kâinatta biz, bir büyük zengi­nin evine aldığı hizmetçilere benziyoruz. Sevinerek işe başlıyoruz. Orada bir Ömür boyunca kullandığımız ve el sürdüğümüz şeylerin bizim olmadığını ve nihayet onun mirasına da konma ümidimiz olmadığını görüp denedikten ve buna inandıktan sonra ıstırabımız ağır oluyor. Tahlil edilse asılsızlığı kolayca meydana çıkacak müp­hem ümitlerle bir müddet oyalanabiliyoruz. Ümitlerin söndüğü yerde doğan hiç teselli bulmaz acılar, hayranlıkla başladığımız hayat seyahatini, adeta utancından bir avuç toprağa girme isteğiy­le nihayetlendiriyor. Lâkin her varlığın koşarak hiçliğin kucağına atıldığı bu âlemde sonsuzluk inancıyla beslenen ebedî emeller var; gençlik, aşk, ruhu doyuran "faziletler ve hayatı yaşamaya değer­li yapan saadet hâzineleri var. Böyle bir dünyanın mânasızlığını iddia etmek gülünç değilse de, hem akim, hem de kalbin huzurun­da imkânsız görünüyor.

Hareket, VI/71, Kasım 1971.

Nurettin Topçu, İslam Ve İnsan

Devamını Oku »

Kalp

Bizde gizlenmiş bir Allah sesi var; ona kalp diyoruz. Onun yapısı ar­zu ve haset olan etle, zulüm ve kuvvet olan kemikden başkadır. Onla­ra büsbütün yabancı olan kalp, çok kere aşk ve hayranlıkdır. Her adımda acılara ulaştırdığı için hayata dost olur. Bunca acının da yetmediğini, elemin elem doğurmasından sarhoş olduğunu söyler. Bazan da o merhamettir. Aklın nefretle nisyana attığını, unutarak bir köşe­sinde kararttığını her yad edişte eriyen kalp değil midir? Geçmişte ya­şanan elemlerle aziz ve rahim olan da kalp değil midir? Akın dıştan tanıyanı içsel kaynaşma yaparak tanıyanla tanınanı aynı ışıkda birleş­tiren de kalpdir. Pascal'ın dediği gibi, "kalbin öyle akılları var ki akıl onlardan hiç habersizdir."

Filhakika kalp ile tanıdıklarımızdan çoğu kere aklın haberi olmuyor. Akıl daha başlanglıçta iken, kalp işini biti­riyor bile. Akıl bekliyor ki duyumlar alınsın, deliller toplansın, öncül­lerden sonuç çıkarılın. Tenkid harekete geçsin; tercihler yapılsın; gerçekle zaruretin üzerinde durulsun. Kalp ise içten bir temas ve bir işaretle çokdan bu mesafeyi aşmıştır. Kalbi anlamayan zavallıların hayrette kaldığı bu yetinin, sonsuzluğa uçuran ilham kanadı olduğunu niceleri söylememiş mi? O bizde ilahi lutf olan sezgi kuvvetidir. Kalp, dostluğun tükenmek bilmez kaynağıdır. Verdikçe verme ihtisa­sını artırır, sevdikçe sevme iştiyakını taşırır. Kalp, sonu olmayan gençliktir; korku bilmeyen ölümsüzlüktür. Korkusuz yaratıldığı için onun kini ve kıskançlığı da yoktur.

Sonsuzlukda yaşadığından fani hazları ve ezici istekleri tanımaz. Mukaddesatın kaynağı kalpdir ve ancak bir kalp huzurunda hürmet duyulur. Tövbe, aklın sapkınlıklarından kurtularak kalbe sığınmaktır. İbadet, kendi kalbine çevrilmek­tir; bedenin ve bütün isteklerin kalbe dolmasıdır. Kalp ile yapılmayan ibadet, faydasız bir yorgunluktur; belki bir alışkanlık ve kor bir itaat­tir. Allaha açılan kapı, kalbin kapısıdır. Kalpler, Allahın göründüğü yerdir. Kalp, gerçek imanın yoludur. Kalp ile günah işlenmez. Din ilmi, kalp ilmidir. Taasup, kalbe garazkarlıktır; onun başladığı yerde din biter. Kalp ile okunmayan Kur'an’dan kim ne anladı? Kur'an’da, sonsuzluğu dolduran kalbi bulmayan, büyük Kitab’ı hiç anlamamıştır. Cenneti, fani isteklerden sıyrılmış saf kalpde aramayıp da bazı beden hareketlerinin karşılığı olarak satın almaya hazırlananlar, hiylekar bezirganlara benzerler. Onlar, kalpdeki cennet neşvesini hiç bir za­man tatmayacaklardır.

Taassup sahipleri gibi, bütün ömrünü kalbin­den habersiz geçiren hüner ve zeka adamları yok mu? İşte onlar, kan­ları donmuş, kaskatı kesilmiş ölü ruhlardır. Kalbin keşifleri, aklın bu­luşları gibi dört basamaklı ve sınırlı değildir; onun namütenahi dere­celeri vardır. Her şeyden şüphe edilir, kalpden şüphe edilmez. Herşeyi kırmak caiz olur, kalbi kırmak cinayettir.

Fetihlerin en güzeli, kalple­rin fethidir. Rousseau tabiatta kendi kalbini buluyordu. Ne mutlu kal­bini bütün alem yapanlara! Son nefesine kadar kalbini aklın şerlerin­den koruyabilen insan, insanların en bahtiyarıdır. İnsanın asıl hüneri, kalbini kullanabilmektir; kalbin emirlerine uymasını bilmektir. Dün­ya, kalbin emirlerine asi şeytanlarla doludur. Bu şeytanların işareti sa­na akılsızlık gibi geliyor. Bu ise senin zaif oluşundandır. Siyaset de­nilen, dostluğa karşı kullanılan zeka, kalblerin katledilmesinden başka bir şey midir? Kurnazın  kazandığı fani bir nesne, kaybı ise kalbin ku­cakladığı bütün bir kainattır. Kalpsizlikle elde edilen kazanç, kayıpların  telafi edilmez olanıdır. Kurnaz ne bilir neyi kaybettiğini.

Kalbin, insanlardan çektiği bunca çilelere rağmen insan oğluna hiz­metten usanmayışının hikmetine şaşacaksın belki. Bu insan sürüsünün sefaleti içinde hiçe eşit değersizliğini bildiği halde onun, başı yere eğik, küçülmüş halini alçalış sanma sakın. O bilir ki hayâ hikmetle beraberdir; hizmetse kalbin en büyük emridir. Kalbin akıl almaz fedakârlığına ne isim vereceksin? Nefsine ait korkularınla başkalarına çevrilen zaafların seni şaşırtmaya yeter. Açlarla sefillerin yanında olmanın sevincini sen ne bilirsin? Kalbin dilinden anlarsan onu murada ermiş bir kalbe sor. Kalp dilinden anlamayanlarla bütün bir ömür bo­şuna konuştun. Bu insanlar arasında beni bunalmış görürsen, onda kalp sözü duymadığındandır. Bilgi kalbe diken olduktan soma, di­kenden sakınan gül olmak daha iyi idi. Vay güllerle, ağaçlarla, kurt­larla, kuşlarla konuşamayanların haline! Rüzgârların, derelerin ve dağların dilinden anlamayan, cehennemi uzak bir akıbette aramasın sakın. Kalbin emirleri bir zorbadan, bir zenginden, bir hasetten alınır mı sanırsın? Onun emirleri nazenin bir ağaçlan, hıçkıran bir kuştan, ağlayan bir dereden alınır.

Nurettin Topçu, Var Olmak

Devamını Oku »

Gözyaşları

Gözyaşları günahlarımızı yıkadı. Gözyaşları yedi kat gökler gibi gözlerimizin önüne gerilen vehimleri yıkayarak eritti. Hayal olan eşyanın arkasındaki hakikat gözüktü; yaşlı gözlerle Levh-i Mahfuz okundu.

Bekâya ermek için geçilen yolu iyi biliyor musun? Bedenin sırtında geçirilen bu dünya ömrü çorak, kuru, Ölü bir âlemindir. Kupkuru bir gölgeye sığınarak buradaki yaşayış, duygusuzluk devridir. Arık hem de güneşsiz çölü geçip de ötesinde gözyaş­larının tadını alacak mısın? O yeni bir hayatın müjdesidir. Bırak insanlar, içersinde esir yaşadıkları bu dar kafeste olur olmaz söy­lensinler, birbirlerine çarpsınlar, devirsinler; bırak seni de taşla­sınlar, isterlerse dâra yükseltsinler. Bunlara hayıflanma sakın! Sen gözyaşlarının muradına ermeğe bak. Varsın zâlimler, gözya­şı lezzetleriyle her an yenilenen bir hayat nasibine eremedikleri için, mazlum kanlarıyle arzı yıkamak sevdasına tutulsunlar. Sen bu akan kanlardan, yaşıyan mazlumlar için gözyaşı iksirini çıkar­maya çalış.

Gözyaşları şikâyettir; ama zayıflar için, hastalar ve korkaklar için; acıya alışmayanlar için. Olgun gönüllerin şikâyeti sabırdır, el bağlamak, duygusuz durmaktır; daha ne olsun?

Gözyaşları duadır, doğru, ancak ümitsizler için. Ümit ağacı kuruyup da köklerini sulamak isteyenler gözlerinden kanlı yaş akı­tırlar. Bütün ümitlerin kesildiği bir kapının eşiğinde ağlayabilenler ne bahtiyardır! “Gel!” diyen sesi onlar kapının arkasından almasalar bile gözyaşlarıyla çalkalanan içlerindeki deryada duyarlar ve ümitli yaşarlar. Onlar ta ölüme kadar ümitlidirler.

Gözyaşları şükrandır; var olan herşeye minnettar gönüller, varlıkları onunla selâmlarlar. Şükran, her varlığın içine dolup yine ondan taşmaktır. Herşeyde öldükten sonra yine herşeyde doğmak­tır; Rabb’i herşeyde karşılamaktır. Gözyaşı bizi herşeyle birleştiren bizdeki sonsuzluktur. Eline ve gücüne bakıp da kendini fani ve sınırlı zanneden insan, kendi gözyaşına bakmasını bilse onda ne âlemler görecek? Gözyaşında Allah görünenleri görmüyor musun?

Gözyaşları ummandır; seni fenadan kurtarır. Rahmet ummanı- na dalıp da onda ıslanmayan kuru gözler görür mü sanırsın? Göz­yaşları sonsuzluğun temas ettiği gözlerden fışkıran ummandır. Yaş­sız görülür mü o âlem? Nasıl taşmasın umman? Sonsuzluk, sonu olan varlığa sığmıyor. Bir damlada bir umman barındıran insan, taşıp taşıp kendine dolmadıkça, aklın karanlıklarında gömülmeye mahkûmdur. Gözyaşı ölümlerden koruyucu İlâhî iksirdir; onu doya doya iç ki hayat bulasın; hem de ölçüsüz iç onu, korkmadan iç!

Gözyaşları ilhamdır; gerçekten gelen işaret, hem de beşarettir; Allah’tan haberdir. Okuyamadığım onunla okursun. Ağaç mı, bül­bül mü, sevda mı nedir o gördüklerin? Hayır, Rabb’inin gözyaşlarıdır onlar. Sana öyle görünmeleri seni denemek içindir. Gözy aşlarıy­la bakan, Rabb’ini herşeyde âşikâr görüyor. Eski gördüklerin nasıl da evham ve rüya imişler!.. Kuru göz kör değil de nedir? Herşey Bir şey’den ibaretken o, Bir şey’i herşey gibi görüyor. Hepsi hepsi Bir şey var. Dünyaya gelip de O’nu görmeden gidenlere yüzbin-lerce esef! Yazık onlara, yazık ölü canlara! Onlar deryada resimler görüp deryayı anlamadılar. Gönüllere ilham sunan gerçek mürşid gözyaşlarıdır. Gözyaşları, Bir olan bütünle konuşturucu lisanı öğre­tiyor. Ağaçlarla dost olup kuşlarla konuşmayan, rüzgârla inleyip toprakla sabır ve sevgi kardeşliği yapmayan gönüller, gözyaşlarıyla sulanmayan katı gönüllerdir.

Gözyaşları Rabb in lisânıdır. Ya akıtılamayan yaşlar, onlar çile tarlasının İlâhî tohumlarıdır. Çile gözyaşlarının tükendiği bir mıntıkada başlayan Allah yolculuğudur. Çilesine sonuna kadar dayanmayan bu yolculuğa çıkmasın. Gözyaşlarının da geride bıra­kıldığı bu çile mıntıkasında geçilen yol çetindir, dikenlidir, kan­lıdır. Ancak gözyaşlarıyla sarhoş olanlar bu yolculuğa çıkarlar. Çile, kurtuluş ve zafer vehimlerinin bütün bütün kuruduğu yerde boyun bükerek ve günün birinde mutlaka isteyerek, Allah istediği için isteyerek, sevilen acıdır. Çile, Tanrı lokmasıdır; hazır değilsen hazmedemezsin.

Ona hazımsız başlayıp da çile lokmasını kader eliyle yedikten sonra alıştırılırsan, çile sende bir kılıç kesilir; sonunda hiç doyul­mayan azap olur.. Beklenen büyük günde aşkın sultanları safına geçmek isteyen, şimdiden çilenin serdarı olsun.

Nurettin Topçu,Var Olmak

Devamını Oku »

Zafer

 

Gönülleri kahredici kahkahaların göklere yükseldiği ve ümitlere perde indiren çanların çalındığı şenlikte zafer mi arıyorsu­nuz? Kalabalıktan alkış toplayarak ve kılıç şakırtılarına tempo tuta­rak birçok insanları matemlere gömen zaferlerden tarih bugünümü­ze bir neşeli sada mı bıraktı sanki? Ramses, Sardanapal ve Daryüs zafer kahramanı idiler. İskender de muzafferdi öyle mi? Sezar’la Napolyon da zaferlere kanmış serdarlardı.

Ne kaldı onların zaferlerinden? Toprak, kendisine atılan bir tohumdan bir tutam başak çıkarıyor. Bunlar insanlığın kalbine hangi tohumu attılar acaba? Gayz ve kin tohumlarını, düşmanlık ve intikam duygularını. Su fidana hayat verir. Hain bir çene onu sömürür. Hangisi muzaf­ferdir dersiniz? Kesici diş ve koparıcı pençe olmak gerçek zafere ulaştırmıyor. Toprağa süzülen, varlığın derinlerine nüfuz ederek su olmasını bilen, zafere ulaşacaktır. Sultan İkinci Mehmet ancak bu beldede gönüllerin fatihi olduktan sonra gerçek zafere kavuşmuştu.

Zaferin yolu gönüllerdir, sonsuzluğa götürücü gönüller. Bir gönül, binlerce kılıcın fethedemeyeceği bir millet kalbini fetheder. Asıl zafer onundur. Sokrat zindanda. Hallaç darağacında muzaffer oldular. Onların şehadeti, gönüllerde ebedî meyva verecek olan ağa­cı yeşertti. Mevlâna ve Âkif kıyamete kadar gönüllerde gazâ yapa­rak zaferden zafere koşacak birer kılıcı bize bıraktılar.

Ruhlarımıza varlıkta ebedî kalmak, gerçekte ölmemek sırlarını üfleyen nefesler, onların son nefesi idi.

Biz onların emaneti olan kılıçlarla çarpışarak muzaffer olacağız.

Ümidin kanatlarına sığındık.

İmanımız,kuvvetimizdir.Düşmanlarımız bizden korkmasa bile âleme güneş olan ümit ve imanımızdan korkacak, teslim olacaklar. Ümidimiz bir gibi onları da ısıtıp erittiği gün biz muzaffer olacağız. Zira hakiki zafer bir tarafın kazanması ile öbür tarafın felâkete uğratıldığı zafer değildir.Gerçek zafer içinde taraflar birlikte muzafferdir. Hüsrana uğratılan, ancak garazlar ve kinlerle intikam emelleridir.

Düşmanlarını da affedebilirsen muzaffer olursun. Ancak o zaman Rabbin rahmet kapıları sana açılacaktır. İlâhî Elçi'ye muhabbetin varsa kendine bir elçilik ara. Cemaatin gazabı önünde elleri bağlı durma, Gel, kinleri uzak bir kenara atalım. Muhabbet bağına iman tohumları ile girelim. Dikenleri budayalım ve mukaddes toprağa ümit suyunu durmadan karıştıralım. Öyle dolaşalım ki, ayağımız yerde benlik izleri bırakmasın ve hayat getirici rüzgâr dualarımızı düşündürsün, Bu havaya dal budak salmış gürbüz fidanlarını hoyratça baltalayan darbeler, seni Öldürmesin. Bu toprak ezel bezminden kalmadır. Üstünde bugüne dek nice hayatlar, nice fidanlar filizlendi. Yeni yeni fidanlar, umulmadık hayatlar da canlanacak. Sabahın solmayan ümitlerini getiren sesler, minareden şöyle serpi­liyordu: “Yerdeki ve sizdeki her varlığın, ümitsizliğiniz gibi ümit­lerinizin de sahibi ve yaratanı olduğunu ne zaman unuttunuz? Niçin benden uzaklaşıp da kendinize sığındınız?”

Biz ölmeyen, öldürmeyen, bir zerrede bile kin doğurmayan gerçek ve ebedî zaferler istiyoruz. Varsın cüceler zafer taklarından geçsin ve sağır gönülleri esir sürüleri alkış tufanına boğsun. Harp meydanlarında kılıçlar şakırdasın ve insanlar kirli derilerinin altında saklanan hastalıklı şehvetlerini bir de böyle gidersinler. Sen âşkın tahtına oturarak, daracık hücrenin içinde bile olsa, muzaffer planlara gıpta et.

Ruhların dünyası zafer neşvelerile dolarken fâni bedenlerde ne arıyorsun? Gerçek zafer eseri olan bedenler bile, bize ruh dünyasından selâm ve müjde getirenlerdir. Mesnevî ile Süleymaniye birer zafer âbidesidir. Yavuz Selim’in tabutuna örtülü, üzerinde âlimin atının ayağından sıçrayan çamur bulunan kaftanı da bir zafer bayrağı değil midir? O, gençliğimizin ziyaretgâhı olmalı.

Orada mazinin destanları okunuyor. Alemdeki binbir mânayı okuyabilen, zafere hak kazanmış gönüllerdir. Kitap karşısında duruyor, okuyamadıktan sonra. Yol önünde açılmış, sen yürüyemedikten sonra. Talihin varsa kitap da, yol da seni gayeye götürür. Ama hiç hatırdan çıkarma ki ümit ile imanın seni yalnız bıraktığı anda perişan olursun. Eğer Hirâ dağındaki büyük talihliye “Rabb’inin ismini oku!” diyenle bu çölde karşılaşmadınsa yazık sana.

Biliyorsun ki göz de gönül de birer merdiven. Tırmanacağın yer, hem senden çok uzak, hem de şendedir. Oraya gitmek için çile çekmek, yaş akıtmak da yetmiyor. Bekle ki büyük kapı kendiliğinden açılsın. Ama toprağa konan ölü gibi sabretme sakın; toprağa süzülen su gibi sabret. O su, toprak altındaki ölülerden de diri bedenler fışkırtacaktır. Hem sabrederken de hiç, ama hiç uyumamak şarttır. Sabırsız yorgunlar uyurlar, öyle sabret ki kendisine sığman ölülerden bile hayat fışkırtan toprak gibi olasın. Toprağın zaferlerini yok etmek, toprağı ölüme kalbetmek kabil mi?

O daima muzaffer olacaktır. Tane, sabırla başak verdi. Güneş, aydınlığın yoludur. Bütünüyle âlem olan bu aydınlıkta ümidin tanesini serperek bekliyelim; zafer mutlaka bizimdir.

Var Olmak, Nurettin Topçu

Devamını Oku »

Kendim Yaptım !

“Âlemin bana yaptığı ne kadar müthiş olursa olsun, benim bana yaptığım daha müthiştir!” Oscar Wilde

“Ben düştüm! Ben aldatıldım! Ben mahvoldum!..

Düşmüş ve kurtuluş ümitlerini de kaybetmiş bir nesil böyle haykırıyor.

Feryat sözlü ve şuurlu değil. Lâkin ondan daha trajik, daha çok mânalı; zira hayatın mahşeri andıran korkunç sahnesinden fış­kırıyor. Bütün değer hükümlerini, bütün hareket kaidelerini çiğne­yip hürmet ve hayâ duygularını ezerek, iman ve ümit aydınlıklarını boğarak, ruhları önüne katıp sürükleyen ve hepsinin boğulduğu bir yokluk girdabında çığlıklar çıkartan baş döndürücü bir kasırga etrafımızı sarmış; sanki devrilen varlıkların hepsinden ayni boğuk ses duyuluyor: Ben bittim! Yıkılan hayatı hangi kuvvet kurtara­cak?

Devrimiz kurtarıcılara, havarilere muhtaçtır. Düşen düştü­ğünü, devrilen devrildiğini bilmiyor. Aydınlık görmemiş gözler güneşi ne bilsinler! Hele içgüdülerinin dilenciliğine terk edilen kimsesiz, âvâre çocuklar! Onların, içerisinde boğuldukları karan­lıktan yükselen sesini duyan, asrın Mesîhi sayılacaktır.

Bizi boğan karanlığın tasvirini yapan bir büyük kurtarıcı şöyle diyordu:

Yürekler merhametsiz, duygular süflî, emeller har!

İlk mürşidimiz, ilk uyarıcımız, büyük, pek büyük bir utanç duygusu olacak. Hayâ ile hicabın getireceği, lâkin ümitler yüklü pişmanlığın kurtarıcı azabına sarılmalıyız. Pişman olamıyan bed­baht, bu karanlık dehlizden hiçbir zaman çıkmayacaktır. Nasibi kurtulmuş olanlar, hiç değilse şimdi yaşadığı hüsran hayatından pişman olabilenlerdir. Pişmanlığımız ölüm ânına kalmasın veyahut da çocuklarımız bizim şaşkınlığımıza, bizim zulmümüze, bizim içimizde yaşattığımız şu cehenneme vâris olduktan sonra bizim piş­manlığımızı yaşamasınlar. Kendimize acımasını bilmedik; onlara olsun acıyalım. Pişman olup ümitle kalkınma demek olan tövbeye sığınalım. Bilelim ki bütün yeisleri, hüsranları eriterek yok eden bir büyük kurtarıcı vardır. Ve O bizde yaşandığı zaman ümittir, iman­dır, merhamettir.

Herşeyi kaybedenin yine herşeyi elde etmesi, ümidin çocuğu, imanın meyvası, merhamet güneşinin mahsulüdür. İnsanın kendi sefaletlerinden utandığı bir büyük ân içinde kurtuluş başlıyor. Utanç halinden, kendimize çevrilen bu merhametten iman ile ümide geçebilmek için, şüphe yok ki sefaletimizi tekmeleme­yen, af ve sabr ile elimizden tutup kaldıracak olan mürşidlere, uya­rıcılara ve kurtarıcılara muhtacız. Neslimiz bir hidâyete ve binlerce hidâyet eline muhtaçtır. Kendini, sabrın verdiği vecd ile uçurumla­rından çıkaracak kurtarıcı eller bekliyor!

Nurettin Topçu, Var Olmak

Devamını Oku »

İlahi Neşve

Filozof Leibniz hakikati söylemiş: “Kâinatın asıl yapısını teş­kil eden monadlar, daima hareket halinde bulunan ruhî varlıklardır. Hareketten kalan ölü monadlar, maddeyi meydana getiriyorlar.”

Şu halde kâinatımızın özü ruhdan ibarettir. Varlıkların temeli ruh ile harekettir. Çeşitlilik tanımayan ruhun, hareketini kaybet­mesinden ölü madde çıktı. Ruhun hareketi ise her yerde ken­dini aramaktır, kendine koşmaktır. Ancak ona yol ve basamak lâzım. Madde, hareketin sahnesi oldu; canlılar ise birer basamak. Ruhun ilk hareketi bitkilerle hayvanlarda hayat hamlesi halinde kendini gösterdi. İnsanda bu hamle kemâline erdi; ruh asıl hüviyyetiyle gözüktü. Kabuğunu kırdı ve o âna kadar içerisinde gizlendiği vücutta bu defa kendini gizleyemeyen şuur halinde göründü. Şuur şimdi aslı olan Allah’a koşuyor. Böylece aslımız gibi gayemiz ve âkıbetimiz de ruh dünyasındadır.

Dünyaların madde ve hayat cevherleriyle bezenmiş vücutlar halinde meydana çıkışı, hep İlâhî neşvenin eseri olmuştur. İlâhî neşve, kürelerle kâinâtı yarattığı gibi, her ân yeni ruhlar yaratıyor. Semâlara sevinçler ve ümitler serpiyor. Yeryüzünü hikmet fidanlariyle süslüyor. Toprakla dost olan havadan, besteler ve tablolar çıkartıyor. Bu eserlerin sahibi hakîm ve sanatkârlar olsa da, onlar sadece vasıtalardır. Yeryüzünü gece gündüz her ân dolaşan şevk, kalplerinin dışına atılmış zavallılara hiçbir zaman görünmeyen İlâ­hî neşvedir.

Dünyalar İlâhî neşveden doğdu. Varlığın aslı olan ruh, İlâhî neşve idi. Etrafımızda durmadan dalgalanan her ân doğuş cilvesi,İlâhî neşveden başka bir şey midir? İlâhî neşveye rastlamayan nasipsiz, sanır ki dünyamızda asıl var olan ölçü ile tartıdır; mad­deye bürünmüş şekiller gerçek hükümdardırlar. Vay o hükümdarın haline! Mezarcıya hazırlanan eğlencedir o. İlâhî neşvenin çağırdık­ları ise, Ölmeyen insanlardır. Onların mezarcıdan korkusu olmaz.

Kâinat, İlâhî neşvenin kaynağıdır. İnsan denen bu güzel muammâ, İlâhî neşvenin bir geçidi, bir tecellîsidir. Gören gözler, yeryüzünde İlâhî neşveden başka bir şey görmüyor. Onda ölçülen ve tartılan eşya ile bedenine lezzet arayan gâfilin, sayısız lezzetli meyvalar veren bir ağaç gövdesine yapışmış duran solucandan ne farkı var sanki? Dünyamızda milyarlarca devir yapan ve insanoğlunda hiçbiri öbürüne benzemeyen sesler, İlâhî neşvenin bizden çıkan çığlıkları değil midir? Şimdi onlarda gizlenen Rabb’in dili­ni anlamıyorsan, kabre vardığın zaman toprak yatağının üstünde dolaşanların hangi dili konuştuklarını anlasan bari! Şu bu dil, şu bu ses.. Kim demiş? Hepsi Rabb’in dili, sahibinin sesidir. O Rabb’in neşvesi yaratıklarla tükenmiyor; yaratıklardan taşıyor, onları da taşı­rıyor. Varlığa girip onu avutuyor; varlıkdan taşıp onu uyarıyor. Akıl olup bizi kendimize getiriyor; aşk olup kendimizden geçiriyor. Ben dedirtmek için bende benlik oluyor; benden geçirmek için benlikde kıyamet kopartıyor. Beni doldurup beni boşaltıyor. Hem çile hem derman; hem huzur hem tufan. Beni herşey yapıp hiçe boşaltan da o; kendinden bir damla olan cevheri bir vehme hapsedip onda bunaltan da o. Ondan kaçıp kurtulmak yok; ona varıp durulmak zor.

İnsanoğlunun yeryüzünde işi, İlâhî neşve taşıran ağaç olmak­tır. Öyle bir ağaç ki İlâhî neşveden başka olmayan kendi meyvasını kendi yiyor, yedikçe artan ve etrafa yayılan meyvayı. Harisler ve kötülerle ümitsizler, bu meyvayı veremeyen ve onu tatmayan bedbahtlardır. Onlar kısır ve ölü ruhlardır. Veremedikleri için çürütmek ve yok etmek isterler. Böyle yaptıkları için, paçavra eller tarafından alkışlanır ve ruhsuz iskeletler tarafından omuzlarda taşı­nırlar. Eğer İlâhî neşve taşıran ağaç olmasaydın, iyi bil ki bu leşler­den biri olacaktın. Kader plânı böyle çizilmiş: Ya İlâhî neşve kay­nağısın ve onun sofrasındasın, yahut da adına yine insan denen bu iskeletler arasında ömrünce bir leşi taşımakdan usanıp gideceksin.

İlâhi neşveden tatmak istersen benim senin lâfından geç. Eşyayı boşuna adlandırma; varlıklara varlık verme. Sen bir resim seyrediyorsun, kendin de o resmin içindesin. Gören gözle bir bak­ sana! Topraklardan fışkıran İlâhî neşvedir, yıldızlardan yağan da o. Geceden günü çıkartan da, Tur'da peygamberiyle yüzyüze gelen ilâhı neşve değil midir? Kokular ilâhı neşveden bize bir selâm, renklerle şekiller birer emanet, seslerse bir şehâdettir. Münbıt bir toprağa dökülmüşcesine ta rüyâlarına dolan hâtıralar ve hayâllerle bendeki cennet tatlı istekler, neden ilâhı neşvenin okşayışları olmasın? Şüphe etme ki dilinden anlayana, bir kelebek kanadının çırpınışları da, âleme güneşler bağışlayan ilâhı neşvedendir. Çocu­ğun gülüşünden ilâhı neşve fışkırdığı gibi, âşkın feryattan da İlâhi neşveyi taşırmaktadır.

Düşünüyorum, hayır ben büyük bir düşüncenin emriyle dönü­yorum; dünyalarla beraber dönüyorum. Dünyalarla beraber yeni­den doğuyorum. Neşve yine taştı benden, taştı herşeyden. Dünyalar doğuyor. Başım âleme Cennet meyvaları saçıyor. Cennet müjdeleri dağıtıyor sanki. Beni herşey bana anlatıyor; herşey beni sevinçten ağlatıyor. Ben Kelîın ile Tür'a tırmanmak veya Mirâca yükselmek istiyorum. Herşeyde İlâhî neşvenin sesi duyuluyor. Vaadiar, vaadlar yağıyor bana. Bırakın boşluktaki yollar açılsın. Yeryüzündeki- lere elveda!

İlâhî neşve Miraç vaadidir, vuslat neşvesidir. O herşey dedir ve herkestedir, yâni bendedir, bendedir.

Nurettin Topçu, Var Olmak

Devamını Oku »

Rahmet

Yollar tıkandı, ışıklar söndü, dünyalar karardı. Bana yük olan gövdemin çevrileceği mekân kalmadı artık.

Yakınlarımın, milletimin ve bütün insanların ben daraldıkça bana uzanan elleri yok oluverdi bir anda. Okuyordum, düşünüyordum ve doğru bir yolda yürüyor­dum. Şimdi ne oldu bunlar? Okumak boş bir külfet, düşünmek bir işkence, söylemek sade bir hezeyan. Yürüyüp de nereye gideceğim, madem ki, boyutsuz bir noktanın üzerinde dönüp duruyorum? Dost­lar da kimmiş? Dostluk ne kelime? İnsanların herbiri bir başka hayvan. Sansar olmayanı yılan veya çakal. Sürü riya ile donanır da yüzünü boyarsa ona toplum diyorlar. Benim kendi hayatım bile bana yabancı bir mânâsız varlık, bir kâbus, bir heyûlâ, hafızamın masallarıyla oyalanan hasta bir gölge. Ben dediğim şey, korkularının gölgesine sığınmış ve sade alışkanlıklarının esiri bir otomattan başka bir şey değil. İçinde süründüğü dünya ise ya Schopenhauer’in dediği gibi “mümkün dünyaların en fenasıdır”, ya da Berkeley’in görüşüyle “şuura var gibi görünen bir vehimdir”. Böyle bir dünyada irademden ateşten oklar halinde fışkırıp da etrafa yayılan dilekler, idealler mesa­fe ve mekân bulamıyarak tekrar bana dönüyor, benliğime saplanıyor ve onu uçurumlara yuvarlıyorlar. Bendeki bunca ümitleri boğan ümitsizliğin kucağında var olmak belâlı bir vehim, yaşamak boş şey­dir. O, en açık deyişle yorulmak için koşmak, ölmek için yaşamaktır. Yaşamak, burda ölüm nöbetini beklemektir.

İçerisine bir damla rahmetin sızmadığı bir dünyada insan ruhu­nun üstüne çöken kâbus işte budur. Bu kâbus, kiminde hikmet ve felsefe olur, kimini de kör gözleriyle güden kılavuz. Ancak dua ile göklere açılan ellerin ve Allah’a doğru yükselmek isteyen coşkun emellerin kapanmış kapıları dürtüp de gök kapılarını açtığı zaman ne görürsünüz? Karanlık yer yer yırtılır. Azab ile şüpheyi orta­dan kaldırıp varlıkların gerçeğini gösteren hakikat güneşi âlemleri aydınlatır. Ümitler kalbin can daman olur. Sevinç, sevinç, karşılığı ve sonu olmadığı için ağlatan sevinç benlikten taşar. înanmayıştaki hüsran, son bir defa çirkin yüzünü gösterip çekilir. Herşey sevilir, herşey gerçeğine kavuşur, herşey ebedileşir. İşte bu, duanın sonsuzdan getirdiği rahmettir.

Allah’ın âlemden ibaret eseri olan rahmet, ruhlara müjdesini sunduktan sonra her taraftan gelir, herşeyde görünür. O, sonsuzun sonu olan varlıklarda barınmasıdır. Bunca hatıralar, hicran, hevesler ve sevdalar... Beni benden alan bu hayat kadehine bunların hepsi nasıl sığıyor? Sonsuz olarak yaşa­sam yine de sığacaklardır. Ben dediğim şey, hayat tarlasını kazıyan, düven demiri gibi bir şey midir? Ben kendi kendime miyim? İnsan kendinindir de niye gözyaşlarını kendi dışına akıtıyor? Ümitlerle dolu gözyaşları bize dolan rahmetin yine bizden taşmasıdır; son­suzluktan gelip yine sonsuzluğu aramasıdır. Bencillik, hakikatte benliğin kendi kendini inkârıdır. Kendi dokunduğun tellere kendi gözyaşların boşanır. Bendeki amansız bencilliğin eriyip yok oldu­ğu yer, üstüne bu yaşların döküldüğü tellerdir. Beni dar kalıbımdan çıkarıp sonsuzluğa teslim eden, İlâhî rahmettir. Rahmet, gözyaşları ile kazanılır. İnsan olan varlığın tabiî hali, dua halidir. Rabbin bize sunduğu ise rahmettir.

İnsan ruhu, sürekli bekleyiş halindedir. Bilmeyerek bu bek­leyişini o, fani olan eşyaya bağlar. “Mal istedim, devlet diledim, başarılar bekledim” der. Hakikatte bütün bunlar birer gözbağıdır, aldatıcı hayallerdir; gafil insanı oyalamaktan başka şeye yaramaz­lar. Gören gözler için varlığın kendisi rahmettir. Hem o her yerden gelir. Seste duyulur, bakışta barınır, kışta ve baharda canlanır, esen yelde ve akan suda rahmet mırıldanır. Kısacık ömür içinde ufak büyük birçok şeyler beklediğimizi zannederiz. Hakikatte hepimi­zin beklediği İlâhî rahmettir; bizde dua olan ümitlere sonsuzun cevabıdır. Biz kendi gücümüzle başardığımız eseri bir yere kadar götürüp, bir kapının arkasında bırakırız. Rahmet kapısını açmak bizim işimi/ değildir. Eşyaya bağlı ümitlerle hesapların iflâs ettiği yerde, her zerresi kararmış bir dünyada bile bu kapının bir anda açılışına hiç şaşmıyalım. Onu açan bizim ellerimiz değildir. Bir insan işte ölüyor mu diyorsunuz? Belki çok uzun yaşayacaktır. Bir millet yok olmada mıdır sanıyorsunuz? Belki ebedî olmak için tek­rar canlanacaktır. Bütün insanlık kapkara bir batağa gömüldü ve işte boğuluyor mu diyorsunuz? Belki beklenmedik bir anda doğan güneşle yeniden ayaklanacaktır, ölen şeyleri dirilten bunca ışık, tekrar tekrar âleme dolup taşan bunca hayat bizi uyarmadıysa bu, rahmetten kaçtığımız içindir. Görüşümüzün rahmet, konuşmamızın rahmet, düşünmenin de rahmet olduğunu anlamak için tekrar tekrar kabirden çıkıp gelmemiz mi lâzım?

Merhametle aşkın da rahmet olduğunu, hem de Rabb’in elinden çıktığı gibi rahmet olduğunu anlamadıktan sonra kabirden dünyaya dönüp gelişler de faydasız olacaktır. Rahmet, Allah’ın bize çevrilmiş yüzüdür; biz O’nu rah­metinde görürüz. Allah’ın bir de eşya halinde bölünmemiş, bütün halindeki varlıkta görünüşü vardır. O’nun herşeye serpilen rahmet­te görünüşü bir lûtuftur, varlıkta görünüşü ise ağır bir denemedir. O herkesin kârı değildir. O’nun eşyada görülen rahmetinin tasdikidir. Dua ise, daha fazlasının ümitle yine O’ndan dilenmesidir.

Rahmet, tabiatın kanunlarını aşar, çünkü kanunu koyan da O’nun elidir. Aklın sınırlarının ötesine geçer, çünkü akıl da rahmet eseridir. Onun bizde eşyaya çevrilmiş, kibirle karışık ve bedenle kuşatılmış bir damlasının çırpınışıdır. Gören gözlere o her yerde vardır, güneşin ışığı gibi, bütün âlemi kaplamıştır. Görmeyen ve almayandan, görülmediği ve kendini gizlediği zaman her yerden çekilir. Tablosunu başta çizdiğimiz karanlık bir dünya bırakır. Onu görmek, onu almak için bedenin ve akim kanunlarını çiğneyip ötesine geçmek lâzım geliyor. Bunları bir tarafa iterek değil, tam üstünden aşarak sıçramak şarttır. Bedenin hizmetini, aklın ışığı­nı kullanmak, sonuna kadar kullanmak ve bunların götürebildiği şuurların da Öbür tarafına sıçramak icap ediyor. Bu iş dinin kılavuzluğuyla olur.

Bedenin hareketleriyle övüne övüne cennet arayan ve aklın kendi sınırlan içinde ortaya koyduğu kaidelerin çemberi içinde dolaşan dindarlık, gerçek dini yıkıyor. Ruhun Allah'a götü­ren hamlesini durdurup inşam cansızlarla birleştiriyor. Taassup dedikleri bu felâkettir. Hocanın dini budur. Mabedin imarıyla din adamının refahım hesaplayan din davası, Allah’ın dinini devirmiş­tir. İmanı daraltıcı şekiller, kalbi çepeçevre duvarla kuşatan kaide­ler, bedenin istekleri ve haz cennetleri, hesap ölçüleri, ruhumuzun dünyaya çevrik iştihaları, teşbih sayılan, güzel seslerle donatılmış merasimler, hukukun kaideleriyle korunan ve dünya siyasetine destek arayan din adamlarının sözde dindarlığı... Bunların hep­si gerçek dinin düşmanlarıdır; çünkü bunlar, Allah’ın rahmetine kapatılmış kat kat kapılardır. Herbiri bizi rahmet deryasından bir adım daha uzaklaştırır, Allah’ın elini bizden çekerler. Her tarafına Allah’ın adı yazıldığı, içerisinde türlü kıyafetlerle kuklaların Allah adını haykırdığı mabette Allah bulunmadığı gibi, hep bunlarla yaşanan bir dünyada Allah kullarını terkeder. Akif in dediği gibi:

“Nedir mânâsı mabud olmadıktan sonra, mihrabın,

Rükûun, haşyetin, vecdin, bütün bîçare esbabın?”

Rahmeti alanlara, ona hazır bulunanlara İlâhî rahmet dünya varlıklarının hepsinin eliyle gelir. Onu en güzel getiren insandır, dağdan, denizden geldiği gibi, o bir kuş kanadıyle de gelir, bir yapraktan da alınır. Ama hiçbir tabiat unsuru Şems-i Tebrizinin Mevlâna’ya getirdiği rahmeti getiremez. Mürşid, en ileri rahmet kapısıdır. Rahmeti bir avuç topraktan toplayıp ve bir damla suda seyreden insan kemâle ermiştir, İlâhî rahmetin aynası olmuştur.

Rahmet, bu kendi kendisini izah edemeyen varlığın gerçek adıdır. Başlangıçta cansız varlıkta gizlenen kuvvetin, bitkilerle hayvanları ortaya koyduktan sonra insanı, kendi mutlak hakikatinin kapısının eşiğine kadar ulaştıran eli, insanın kalp gözüne kendi var­lığını gösteren yüzüdür. Âlemdeki İlâhî temaşadır. Felsefenin O’nu tanıtmak için binlerce yıldanberi ortaya koyduğu bunca taslaklar,aklın gösterişli lâkin beyhude marangozluktan hep O’nun etrafında ve dışında dolaşmış, lâkin kendisini tanıtamamıştır. İlmin yaptı­ğı ise, O’nu görmeden ve tanımadan sadece didik didik etmektir. O’nun dünyalarında ancak aşkın kanadıyla uçulur. Âlemde rahmet­ten başka bir şey yoktur.

Nurettin Topçu, Var Olmak

Devamını Oku »